Μύθοι και αλήθειες για την υποχρεωτική εφαρμογή τους – Διορίες και υποχρεώσεις τρέχουν, το εγχείρημα διανύει την πιο κρίσιμη φάση του εν όψει της καθολικής εφαρμογής το 2022, όμως διαπιστώνονται πολλαπλά προβλήματα.
Σύγχρονη Βαβέλ θυμίζει η «αλλαγή σελίδας» και η μετάβαση στα ηλεκτρονικά βιβλία της Εφορίας.
Οι εκατοντάδες ερωτήσεις στα απανωτά σεμινάρια ενημέρωσης που μαζικά διοργανώνονται από λογιστικούς συλλόγους κ.λπ. δείχνουν ότι και ειδικευμένοι λογιστές ακόμα -αλλά οι φορολογούμενοι κυρίως- δεν γνωρίζουν:
- τι ακριβώς υποχρεούνται να πράξουν άμεσα
- εάν τα virtual βιβλία των επιχειρήσεων (τα οποία φυλάσσονται ψηφιακά στην ΑΑΔΕ με την περιγραφή myDATA) είναι πλέον υποχρεωτικά για όλους
- εάν από 1η Νοεμβρίου τα ηλεκτρονικά βιβλία έχουν αντικαταστήσει ή όχι τα παραδοσιακά που τηρούσε κάθε επιχείρηση – χειρόγραφα ή μηχανογραφημένα.
Ωστόσο, ενώ διορίες και υποχρεώσεις τρέχουν και το εγχείρημα διανύει την πιο κρίσιμη φάση του εν όψει της καθολικής εφαρμογής το 2022, διαπιστώνονται πολλαπλά προβλήματα, όπως π.χ.:
- Επικοινωνιακά: λογιστές αναγκάζονται να γίνονται προγραμματιστές και το ανάποδο, με συνέπεια πολλοί να μη μιλάνε καν την ίδια «γλώσσα».
-
Θεσμικά: ο αστικός μύθος αναφέρει ότι έγιναν ήδη υποχρεωτικά για όλους τα ηλεκτρονικά βιβλία. Υποχρεώσεις υπάρχουν, διαφορετικές όμως από αυτές που πολλοί νομίζουν ότι έχουν. Και καθώς ολόκληρο το 2021 χαρακτηρίστηκε -ορθά όπως αποδεικνύεται- έτος μετάβασης, δεν έχουν οριστεί καν διοικητικές κυρώσεις, συνέπειες και ποινές για παράλειψη τήρησης υποχρεώσεων MyDATA.
- Οργανωτικά: μύθος αποδεικνύονται όμως και αυτά ακόμη… τα ηλεκτρονικά βιβλία, καθώς την ύπαρξή τους αγνοούν ακόμα και υπηρεσίες της ΑΑΔΕ που κατευθύνουν με οδηγίες τους ενδιαφερομένους.
Εκπλήξεις κρύβει και μία απλή επίσκεψη γνωριμίας στην πλατφόρμα mydata.aade.gov.gr που εγκαινιάστηκε επισήμως πριν από έναν χρόνο, αλλά πλέον εμφανίζεται σαν… επισφαλής σύνδεση! Οποιος προσπαθεί να συνδεθεί σε αυτήν για να λειτουργήσει τα ηλεκτρονικά βιβλία, έρχεται αντιμέτωπος με προειδοποιητικά μηνύματα σαν να επρόκειτο να επισκεφθεί ιστότοπους με ακατάλληλο ή επικίνδυνο περιεχόμενο. Για να φτάσει κανείς στον ιστότοπο χωρίς να φοβάται πως θα χάσει κωδικούς ή την πιστωτική του, είτε πρέπει να δηλώσει υπεύθυνα ότι «κατανοεί τους κινδύνους» και να αγνοήσει τις προειδοποιήσεις, είτε να επισκεφθεί δύο άλλες διευθύνσεις -που στο μεσοδιάστημα εγκαινιάστηκαν- μέσω του gov.gr και του aade.gr/mydata.
Και ενώ όλοι μιλούν για «ηλεκτρονικά βιβλία», στην πραγματικότητα η υποχρέωση αφορά μόνο τιμολόγια στοιχείων, τα οποία οι επιχειρήσεις πρέπει να αποστέλλουν σε πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ. Μόνο μεγάλες επιχειρήσεις είναι αναγκασμένες όμως τώρα να αποστέλλουν online στην Εφορία τα στοιχεία πωλήσεων-εσόδων τους. Αλλά και από αυτές, παρότι έχουν οργανωμένα γραφεία και συστήματα υποστήριξης, πολλές αγνοούν ότι έπρεπε να έχουν ήδη επιλέξει τρόπο και μέθοδο («κανάλι») αποστολής των στοιχείων myDATA στην ΑΑΔΕ. Ούτε το έκαναν, ούτε γνωρίζουν όμως ακόμα πώς και πότε θα το κάνουν.
Πολλοί αγνοούν επίσης τα βασικά:
- Άλλο πράγμα είναι η έκδοση τιμολογίου -όπως και αν έχει γίνει αυτή- και εντελώς άλλο η αποστολή ενημέρωσης στην ΑΑΔΕ. Στο MyDATA υποχρέωση υπάρχει μόνο για «διαβίβαση» και γίνεται με 5 τρόπους, με απλούστερο τη δωρεάν ειδική φόρμα καταχώρησης που βρίσκει κανείς εκεί. Μεγάλες οντότητες όμως πρέπει να αναζητήσουν τους άλλους τρόπους. Όσοι εγγραφούν για να εκδίδουν online τιμολόγιο αντί χειρόγραφα, τότε η διαβίβαση γίνεται αυτομάτως χωρίς άλλη παρέμβαση.
- Για την πλειοψηφία των επιτηδευματιών (με έσοδα κάτω από 50.000 ευρώ ετησίως) ισχύει ειδική εξαίρεση και δεν υποχρεούνται να αποστείλουν real time τίποτα στην Εφορία. Έχουν υποχρέωση «διαβίβασης» έως τις 20 του επόμενου μηνός. Δηλαδή μέχρι και πριν από τα Χριστούγεννα, για τα τρέχοντα έσοδα Νοεμβρίου.
- Για όλους τους φορολογούμενους, ακόμα και αν είχαν υποχρέωση διαβίβασης σε πραγματικό χρόνο (με έσοδα τουλάχιστον 50.000 ή 100.000 ευρώ) δεν επιβάλλονται κυρώσεις.
Σε επόμενη φάση αναμένονται δύο αποφάσεις:
- Η πρώτη θα ορίζει τα περί του πραγματικού χρόνου και πώς θα αντιμετωπίζονται τυχόν προβλήματα σύνδεσης (π.χ. διακοπή ρεύματος-Ιντερνετ). Σχεδιάζεται να δίνεται περιθώριο 5 ημέρες από την έκδοση έως τη διαβίβαση.
- Η δεύτερη θα καθορίσει τις κυρώσεις που θα ισχύσουν μεν το 2022, αλλά απαγορεύεται να επιβληθούν αναδρομικά.
Αμφιβολίες εκφράζονται όμως και αν την 1/1/2022 θα είναι πλήρως έτοιμη και σε θέση να λειτουργήσει -σε φουλ ρυθμούς και όχι πιλοτικά όπως τώρα- η ίδια η ΑΑΔΕ. Και ενώ απομένουν λιγότερες από 50 εργάσιμες ημέρες έως το 2022, διαπιστώνονται ελλείψεις και άγνοια, όχι μόνο των φορολογουμένων αλλά και των υπηρεσιών ενημέρωσής τους.
Πρακτικά μπορεί κάποιος να ξοδέψει 40, 80 ή εκατοντάδες λεπτά στην αναμονή, αλλά να μην πάρει τελικά ποτέ απαντήσεις σε βασικές ερωτήσεις ενός απλού χρήστη, όπως π.χ. πού βρίσκεται στην πλατφόρμα MyDATA το Βιβλίο Αναλυτικών Εγγραφών. Σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, στο MyDATΑ εμφανίζονται δύο βιβλία: το «Συνοπτικό» όντως εμφανίζεται και το βρίσκει εύκολα ο οποιοσδήποτε, αλλά αναφέρει μόνο συγκεντρωτικά έσοδα-έξοδα και φόρους κάθε μήνα.
Ουδείς απαντά όμως αν υπάρχει ή πού «κρύβεται» το Αναλυτικό Βιβλίο, όπου τηρείται όλη η λογιστική: η σύνοψη των παραστατικών εσόδων/εξόδων, ο χαρακτηρισμός των συναλλαγών, οι λογιστικές εγγραφές τακτοποίησης για τον προσδιορισμό του λογιστικού και φορολογικού αποτελέσματος κάθε έτους.
Δυσκολία υπάρχει και στην επικοινωνία ανάμεσα στους εμπλεκόμενους με τα myDATA. Οικονομολόγοι, λογιστές, εφοριακοί και φορολογούμενοι προσπαθούν να συνεννοηθούν μιλώντας τη γλώσσα των προγραμματιστών και να εξοικειωθούν με όρους όπως MyDATA REST API, ΜΑΡΚ, εμπορικά ERP, ΦΗΜ ή άλλα αρκτικόλεξα που αποθαρρύνουν ή μπερδεύουν πολλούς, ακόμα και τους επιφορτισμένους για την υποστήριξη λογιστών και πολιτών υπαλλήλους της ΑΑΔΕ, αφού στην ενημέρωση που προσφέρουν στους πολίτες δείχνουν να μην μπορούν να ξεχωρίσουν καν… τα αρχεία pdf από τα excel!